Το πολίτευμά μας καλείται “δημοκρατία”. Δηλαδή ετυμολογικά είναι ένα πολίτευμα στο οποίο κρατεί ο “δήμος”, ήτοι ο λαός άρχει και αποφασίζει . Ο λαός λοιπόν έχει στα χέρια του την τύχη του πολιτικού του μέλλοντος, αυτός ορίζει και καθορίζει με την ψήφο του την άρχουσα τάξη, αυτός αναδεικνύει κυβερνήσεις και αυτός τις τερματίζει. Υπό αυτήν την έννοια ο κάθε ένας από εμάς την ώρα που ρίχνει την ψήφο του δεν ασκεί απλώς ένα δικαίωμά του που προστατεύεται συνταγματικώς μέσω του δικαιώματος του “εκλέγειν”, αλλά ταυτόχρονα εκτελεί το ύψιστο πολιτειακό του χρέος και καθήκον ως κοινωνός ενός ‘’δημοκρατικού πολιτεύματος’’, ασκεί μία πολύτιμη εξουσία που η πολιτεία του έχει απονείμει οδηγώντας ακόμα και σε μεγάλες ανατροπές!
Στη εποχή της πολιτικής παρακμής, η σημασία της ψήφου είναι ύψιστη. Είναι αδήριτη ανάγκη ο καθένας από εμάς να κατανοήσει ότι τη στιγμή που ψηφίζει, εκπροσωπεί όχι μόνον τον εαυτό του ως μονάδα αλλά και το σύνολο των πολιτών της δημοκρατικής κοινωνίας, καθορίζει όχι μόνον τη δική του τύχη αλλά και την τύχη ολόκληρης της κοινωνίας στην οποία ζει και αναπτύσσεται. Και αυτήν την εξουσία δεν δικαιούται να την παραχωρήσει στην σιωπή και στην απραξία, αλλά οφείλει να αναδείξει τη δυναμική της και να ορίσει με την πράξη του το βιολογικό και πολιτικό του μέλλον.
Μετά το πέρας κάθε εκλογικής αναμέτρησης σε τοπικό και εθνικό επίπεδο και έπειτα από την έκδοση των εκλογικών αποτελεσμάτων, το ενδιαφέρον στρέφεται στον υπολογισμό της πολιτικής αποχής. Με τον όρο πολιτική αποχή, εννοείται η άρνηση άσκησης του πολιτικού δικαιώματος του «εκλέγειν», δηλαδή η απραξία του πολίτη προς την εκλογική διαδικασία. Ορισμένοι χαρακτηρίζουν αυτή την απραγία ως μια συνειδητή επιλογή και τρόπο έκφραση των πολιτών να αναδείξουν ένα πολιτικό μήνυμα ενώ άλλοι υποστήριξαν ότι η αποχή είναι ένδειξη αδιαφορίας και απαξίωσης του θεσμού. Φυσικά υπάρχει και η περίπτωση της δυσκολίας του ψηφοφόρου να ασκήσει τα εκλογικά του δικαιώματα μακριά από τον τόπο κατοικίας του, κάτι το οποίο δεν θα το εξετάσουμε στο παρόν άρθρο.
Ξεκινώντας, θα ασχοληθούμε με την σύνδεση της αποχής με την αδιαφορία των πολιτών να προσέλθουν στις κάλπες. Σε πολλές περιπτώσεις οι άνθρωποι είναι «βολεμένοι» με την παρούσα οικονομική, πολιτική και κοινωνική κατάσταση και επαναπαύονται στις συνθήκες που επικρατούν. Δεν αντιλαμβάνονται την σημαντικότητα της ψήφου τους και αρνούνται να δεχτούν πως το συγκεκριμένο ατομικό δικαίωμα, που τους παραχωρεί το κράτος τους δίνει την δυνατότητα να έχουν λόγο και φωνή στην επιλογή των κυβερνόντων τόσο σε τοπικό επίπεδο με τις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές, όσο σε εθνικό με τις βουλευτικές αλλά και σε υπερεθνικό με τις ευρωεκλογές. Πολλές φορές έχουμε ακούσει συμπολίτες μας να υποστηρίζουν πως δεν χρειάζεται να ψηφίσουν καθώς η ψήφος τους δεν θα επιφέρει καμία πολιτική αλλαγή. Όντας προκατειλημμένοι και έχοντας σχηματίσει την παραπάνω άποψη αδιαφορούν για την συνέχεια και πρόοδο της χώρας και κατ’ επέκταση για την δική τους ευημερία.
Από την άλλη, κάποιοι πολίτες παραμένουν μακριά από τις κάλπες, καθώς πιστεύουν έντονα πως οι αποφάσεις είναι προκαθορισμένες και η συμμετοχή τους ή μη, δεν θα οδηγήσει σε καμία απολύτως πολιτική αλλαγή. Η άρνηση να μην εκτελέσουν το πολιτικό τους δικαίωμα αποτελεί μια συνειδητή απόφαση και μπορεί να θεωρηθεί ως στάση, απέναντι στο πολιτικό κατεστημένο. Φυσικά, πίσω από αυτή την ενέργεια κρύβεται η αγανάκτηση των πολιτών και απέχθεια για τα πολιτικά πρόσωπα και τις ενέργειες αυτών. Κάθε ηλικιακή ομάδα επιλέγει την πολιτική αποχή για να εκφράσει τα αντίστοιχα προβλήματα που αντιμετωπίζει. Συγκεκριμένα, οι νέοι συμπολίτες μας αγωνιούν για τα υψηλά ποσοστά ανεργίας τα οποία προσεγγίζει η χώρα, οι ηλικιωμένοι για τις μηδαμινές συντάξεις, οι μεσήλικες για τις συνθήκες εργασίας κ.ά. Η πολιτική αποχή όμως, δεν μπορεί να αποτελέσει μια σιωπηλή διαδήλωση αιτημάτων, καθώς δεν παύει να είναι απραξία. Δεν μπορούν να διεκδικηθούν δικαιώματα και παροχές με την αδράνεια και την σιωπή. Χρειάζονται πράξεις, αγώνες και ενέργειες. Κατανοούμε λοιπόν, πως η πολιτική αποχή ως στάση δεν επαρκεί για την έκφραση της δυσφορίας και απέχθειας απέναντι στους κρατικούς θεσμούς, αλλά περισσότερο μοιάζει με μία αντίδραση και προσωπική ικανοποίηση των ατόμων που την επιλέγουν, για την στιγμή εκείνη και μόνο.
Ειδικά για τους νέους, ο πρώτος λόγος είναι η αποστροφή που τους προκαλεί ένα πολιτικό σύστημα το οποίο χειμάζεται από διαφθορά, ανικανότητα και δυσκινησία. Ομοίως αποστροφή προκαλεί στους νέους ανθρώπους και η ξύλινη πολιτική γλώσσα, η οχλαγωγία των υποψηφίων και οι διαρκείς αψιμαχίες και διαφωνίες τους για τα πάντα. Πρόκειται για μία άκρως τοξική κατάσταση η οποία οδηγεί ακόμα και τους πλέον πολιτικά ενεργούς νέους, στην πολιτική αποστροφή.
Ο δεύτερος μεγάλος λόγος της πολιτικής αποχής των νέων, είναι ο θεσμικός αποκλεισμός τους από την πολιτεία. Σε πρώτο επίπεδο, τα νέα παιδιά πιστεύουν πως το ίδιο το σύστημα δεν επιθυμεί την συμμετοχή τους. Όπως εξηγούν, το κράτος χαμηλώνει όλο και περισσότερο το ηλικιακό όριο συμμετοχής στις εκλογές, δίχως όμως να τους παρέχει ταυτόχρονα την απαραίτητη παιδεία που απαιτείται για να συμμετέχουν. Δηλαδή τους δίνεται το δικαίωμα, αλλά όχι η δύναμη για να πάρουν μέρος στα κοινά. Σε ένα βαθύτερο επίπεδο, οι πιο συνειδητοποιημένοι νέοι αντιλαμβάνονται τον εξοστρακισμό τους από την πολιτική, καθώς παρατηρούν ένα σύστημα στο οποίο δεν μπορεί να αλλάξει το παραμικρό και οι ίδιοι νοιώθουν αδύναμοι να το αλλάξουν.
Ο δε αποκλεισμός τους γιγαντώνεται συνειδητοποιώντας ότι δεν τους εκπροσωπεί κανείς και κανένα κόμμα, και συνεπώς δεν βρίσκουν υπαρκτές επιλογές στην κάλπη. Πρόκειται άλλωστε για ανθρώπους με όνειρα και πάθος, και άρα ο συμβιβασμός γι’ αυτούς, ψηφίζοντας το « λιγότερο κακό», μάλλον δεν τους καλύπτει πάντα.
Αξίζει να σημειωθεί πως τα ποσοστά της πολιτικής αποχής στις ευρωεκλογές και στις βουλευτικές εκλογές κυμαίνονται σε υψηλότερα επίπεδα από ότι στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές. Αυτό το φαινόμενο συμβαίνει γιατί οι τοπικές εκλογές είναι περισσότερο άμεσες και οι πολίτες γνωρίζουν τα πολιτικά πρόσωπα, καθώς ενδεχομένως να συναναστρέφονται μαζί τους. Επίσης, γνωρίζουν πως μπορούν να εκφράσουν τις απόψεις τους και τα αιτήματά τους και αυτά να εισακουστούν, καθώς η γεωγραφική έκταση είναι περιορισμένη και σαφώς μικρότερη από την επικράτεια της χώρας.
Η ψήφος δεν είναι μόνο ένα ατομικό δικαίωμα, συνταγματικά κατοχυρωμένο και το οποίο πρέπει να ασκηθεί, αλλά αποτελεί και πολιτειακό χρέος προς το εκάστοτε κράτος. Όταν αρνούμαστε να ψηφίσουμε ταυτόχρονα συμβάλλουμε στην αποδιοργάνωση των κοινωνιών και στην κατάλυση της δημοκρατίας. Βέβαια, δεν υπάρχει κανένας γραπτός νόμος που να μας αναγκάζει να προσέλθουμε στις κάλπες, οπότε δεν ερχόμαστε αντιμέτωποι με κυρώσεις. Αυτό συμβαίνει γιατί επικρατεί η ελευθερία και η δημοκρατία, οι οποίες βοηθούν στην καλλιέργεια ευσυνείδητων ανθρώπων που σέβονται τους θεσμούς και επιλέγουν οι ίδιοι να ασκήσουν τα δικαιώματά τους, χωρίς να τους το επιβάλλουν.
Καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως η αποχή καθορίζει ως ένα βαθμό τις πολιτικές εξελίξεις και η συμμετοχή μας στις εκλογικές αναμετρήσεις αν και προαιρετική, στην ουσία έχει υποχρεωτικό χαρακτήρα. Κάθε ψήφος είναι σεβαστή και ισότιμη με τις υπόλοιπες, εκφράζοντας η κάθε μια ξεχωριστά διαφορετικές απόψεις, προτιμήσεις και αξίες. Και όλες μαζί συνεπικουρούν στην διατήρηση του δημοκρατικού μανδύα, που περιβάλλει την εκάστοτε χώρα. Με το να απέχουμε δεν κάνουμε τίποτε άλλο παρά να ανακυκλώνουμε την ίδια σαθρή πολιτική , να παγιοποιούμε ήδη δοκιμασμένες πρακτικές που απέτυχαν και να ενδυναμώνουμε τα ίδια πρόσωπα που μας οδήγησαν στο αδιέξοδο.
Εν κατακλείδι, καλούμαστε όλοι μας να αφουγκραστούμε το μήνυμα των καιρών μας : ότι δηλαδή η δημοκρατία για να ανθίσει θέλει πράξεις και όχι αποχή. Θέλει επιλογές, ευθύνη, αποφασιστικότητα.
Για θυμήσου τι έλεγαν οι Αρχαίοι υμών Πατέρες μας με τα γνωμικά που ακολουθούν:
Ο άνθρωπος φύσει πολιτικόν ζώον.
Αριστοτέλης, 384-322 π.Χ., Αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος
Το της πόλεως όλης ήθος, ομοιούται τοις άρχουσιν.
(Το ήθος όλης της πολιτείας είναι το ίδιο μ’ αυτούς που την κυβερνούν.)
Ισοκράτης, 436-338 π.Χ., Αθηναίος ρήτορας
Ο πολίτης ουδενί των άλλων ορίζεται μάλλον ή τω μετέχειν κρίσεως και αρχής.
(Το κύριο γνώρισμα του πολίτη είναι η συμμετοχή στην απονομή δικαιοσύνης και στην άσκηση εξουσίας.)
Αριστοτέλης, 384-322 π.Χ., Αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος
Τοις ελευθέροις μεγίστη ανάγκη η υπέρ των πραγμάτων αισχύνη.
(Είναι επιβεβλημένο οι ελεύθεροι να έχουν συναίσθηση ευθύνης για τα πολιτικά πράγματα.)
Δημοσθένης, 384-322 π.Χ., Αθηναίος ρήτορας
Της δε ζημίας μεγίστη το υπο πονηροτέρου άρχεσθαι, εάν μη αυτός εθέλη άρχειν
(Η μεγαλύτερη τιμωρία γι᾽ αυτόν, όταν δεν θέλει να κυβερνήσει ο ίδιος, είναι να κυβερνάται από άλλους χειροτέρους του)
Πλάτων, 427-347 π.Χ., Φιλόσοφος
Κλείνοντας, θα παραθέσω ένα ιδιαίτερο γνωμικό από τον Ισοκράτη, που παρότι έχουν περάσει 2000 χρόνια από τότε που πρωτακούστηκε, είναι χαρακτηριστικό της ποιότητας της Δημοκρατίας που έχουμε ή καλύτερα προσδιορίζουν την Δημοκρατία που δεν θα έπρεπε να έχουμε.
Η Δημοκρατία μας αυτοκαταστρέφεται διότι κατεχράσθη το δικαίωμα της ελευθερίας και της ισότητας, διότι έμαθε τους πολίτες να θεωρούν την αυθάδεια ως δικαίωμα, την παρανομία ως ελευθερία, την αναίδεια του λόγου ως ισότητα και την αναρχία ως ευδαιμονία.
Ισοκράτης Αθηναίος Ρήτορας 436-338 π.Χ.
Τελικά είμαστε όσο ανόητοι όσο και αυτοί που ψηφίζουμε, αλλά και δειλοί που απέχουμε από την ψήφο. Η δειλία ΔΕΝ είναι Ελληνικό χαρακτηριστικό.
Πήγαινε να Ψηφίσεις με Μνήμη και Λογική. Καλή Ψήφο.
Τάσος Συμιγδαλάς
Εκδότης Ήλεκτρον
Επικεφαλής Κ.Υ.Μ.Α Ελληνισμού
Κίνημα Υπέρ Μνήμης Αξιών Ελληνισμού (Κ.Υ.Μ.Α)
