Πριν ξεσπάσει η προσπάθεια για ένοπλη κατάληψη της ηγεσίας από το ΚΚΕ ο ελληνικός λαός είχε ήδη βιώσει κτηνωδίες από τους “πατριώτες” του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ. Μετα την αναίμακτη αποχώρηση των Γερμανών από την Ελλάδα ο ΕΛΑΣ καταλάμβανε αμέσως κάθε περιοχή είτε ειρηνικά είτε μέσω εξόντωσης των αντιφρονούντων.
Την 1η Σεπτεμβρίου του 1944 η ηγεσία του ΕΛΑΣ υπέγραψε σύμφωνο με τον γερμανικό στρατό κατοχής στο οποίο υποχρεούται να μην εμποδίσει τα γερμανικά στρατεύματα κατά την αποχώρησή τους. Με πρόφαση την εθνική αντίσταση το ΚΚΕ επιδίωκε την κατάληψη της πολιτικής εξουσίας μετά την απελευθέρωση. Με τις ευλογίες του Γενικού γραμματέα Γεώργιου Σιάντου ο Αθανάσιος Κλάρας ευρύτερα γνωστός ως Άρης Βελουχιώτης είχε σκορπίσει τον θάνατο στην Πελοπόννησο. Όποιος δεν συνεργαζόταν με το ΚΚΕ αυτομάτως τον ονόμαζαν φασίστα και αντιδραστικό και γινόταν έρμαιο στα άγρια δολοφονικά βίτσια των “απελευθερωτών”.
Κυριακή 3 Δεκεμβρίου 1944. Η εφημερίδα Ριζοσπάστης δίνει το σύνθημα της έναρξης της κομμουνιστικής ανταρσίας. Το συλλαλητήριο που είχε αναγγελθεί παρά την απαγόρευση τελικά πραγματοποιήθηκε και εξελίχθηκε σε σύγκρουση. Το σχέδιο των κομμουνιστών προέβλεπε την ταυτόχρονη κατάληψη των Αθηνών και του Πειραιά ειδικότερα τις φιλικά προσκείμενες περιοχές προς το ΚΚΕ. Σκοπός ήταν η εξουδετέρωση των αστυνομικών τμημάτων με και την εξουδετέρωση των υπολοίπων τμημάτων αλλά και την εξασφάλιση οπλισμού. Η μάχη των Αθηνών κράτησε 33 ημέρες με πολλούς νεκρούς από την μεριά των κομμουνιστών και των εθνικών δυνάμεων.
Ο λαός των Αθηνών γνώρισε την φρίκη των Δεκεμβριανών. Χάρη στην θυσία των ανδρών του Συντάγματος χωροφυλακής Μακρυγιάννη και της ΙΙΙ Ελληνικής ορεινής Ταξιαρχίας αποτράπηκε η κατάληψη της εξουσίας από το ΚΚΕ. Την νύχτα 5 προς 6 Ιανουαριου ο ΕΛΑΣ αποφάσισε την εκκένωση της πρωτεύουσας και του Πειραιά με σκοπό να αποφύγει την καταστροφή και την αιχμαλωσία. Στις 11 Ιανουαρίου ο στρατηγός Σκόμπυ υπέγραψε ανακωχή με το ΕΑΜ – ΕΛΑΣ με τους όρους να αφορούν την κατάπαυση εχθροπραξιών και θα είχε ισχύ από το βράδυ της 15ης Ιανουαρίου του 1945. Μετά την ανακωχή η κεντρική επιτροπή του ΕΛΑΣ ανακοίνωσε ότι αναγνωρίζει τις συμβάσεις της Γενεύης και τον κώδικα περί αιχμαλώτων πολέμου. Έτσι αφέθηκαν ελεύθεροι όσοι αιχμάλωτοι είχαν επιζήσει.
Στις 12 Φεβρουαρίου 1945 υπογράφηκε η συμφωνία της Βάρκιζας υπό την κυβέρνηση Πλαστήρα η οποία πέραν την παράδοση οπλισμού των κομμουνιστών συμπεριλάμβανε και αμνηστία για τα εγκλήματα που έγιναν κατά την διάρκεια της μάχης των Αθηνών. Η αντιπροσωπεία του ΕΑΜ που υπέγραψε την συμφωνία αποτελούνταν από τους Γεώργιο Σιάντο, Δημήτριο Παρτσαλίδη και Ηλία Τσιριμώκο. Από την μεριά της κυβέρνησης υπέγραψαν ο Ιωάννης Σοφιανόπουλος, ο Περικλής Ράλλης και ο Ιωάννης Μακρόπουλος.
Τα Δεκεμβριανά ήταν η τελευταία πράξη του δράματος μετά από συνεχόμενες σφαγές κυρίως αθώων ανθρώπων που προξένησε ο κομμουνισμός στην Ελλάδα. Ο ελληνικός λαός πλήρωσε βαρύ φόρο αίματος μέσω αποτρόπαιων εγκλημάτων τα οποία έκαναν οι λαϊκοί αγωνιστές χωρίς καμία ηθική και χωρίς οίκτο. Εκτελούσαν μετά από βασανιστήρια παιδιά και ηλικιωμένους οι οποίοι δεν ασπάζονταν την άρρωστη ιδέα τους. Διψασμένοι για αίμα βίαζαν γυναίκες και μικρα παιδιά και γέμιζαν με άψυχα σώματα τρύπες και φαράγγια. Χιλιάδες θύματα στον βωμό της εξουσίας που χάρη στις θυσίες των αξιωματικών δεν πολλαπλασιάστηκαν. Χάρη στην ΙΙΙ ΕΟΤ (μεραρχία Ρίμινι) και το Σύνταγμα χωροφυλακής Μακρυγιάννη που κράτησαν Θερμοπύλες σαν σύγχρονοι Σπαρτιάτες η εξουσία δεν καταλήφθηκε από τους κομμουνιστές.
