Το ατμήλατο πλοίο «ΚΑΡΤΕΡΙΑ» φτάνει στο Ναύπλιο

Η Καρτερία ήταν το πρώτο ατμοκίνητο πολεμικό πλοίο στην ιστορία, το οποίο χρησιμοποιήθηκε σε πολεμικές επιχειρήσεις.

Το όνομά του προέρχεται από την Αγγλική ονομασία ‘PERSEVERANCE’. Ήταν ταυτόχρονα ατμόπλοιο και ιστιοφόρο.

Ναυπηγήθηκε το 1825, στο αγγλικό ναυπηγείο Brent Shipyard Deptford-on–Thames, για λογαριασμό του ναυτικού των Ελλήνων επαναστατών, κατά την Επανάσταση του 1821.

Κατασκευάστηκε από το ναυπηγείο του Greenland Dock (South), στο Rotherhithe του Λονδίνου.

Ήταν το μόνο από τα έξι τέτοια πλοία που παραγγέλθηκαν από τον πλοίαρχο Φρανκ Χέιστινγκς (Φραγκίσκο Α. Άστιγξ), πρώην αξιωματικό του βρεττανικού Βασιλικού Ναυτικού, στην υπηρεσία της ελληνικής επαναστατικής κυβέρνησης.

Η παραγγελία χρηματοδοτήθηκε από το Φιλλεληνικό Κομιτάτο του Λονδίνου.

Για την κατασκευή του την ευθύνη είχε ο φιλέλληνας Φ. Άστιγξ, ο οποίος διέθεσε και δικά του χρήματα, έγινε Κυβερνήτης του και παρέμεινε μέχρι τον θάνατο του, στο Βασιλάδι του Μεσολογγίου στις 11 Μαΐου 1827.

Αναχώρησε από την Αγγλία για την Ελλάδα στις αρχές Ιουλίου 1826.

Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, στο πλοίο εξερράγη πυρκαγιά με αποτέλεσμα να αχρηστευθεί η μηχανή του. Έφθασε στο Κάλιαρι της Σαρδηνίας με τη βοήθεια των ιστίων του.

Αναχώρησε στις 22 Αυγούστου 1826 μετά την επισκευή του και κατέπλευσε στις 3 Σεπτεμβρίου 1826 στο Ναύπλιο.

Τα πυροβόλα της έφτασαν τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς.

Πρώτα εστάλησαν στις ΗΠΑ από την Αγγλία και μετά στην Ελλάδα, για να μην παραβιαστεί η Βρετανική ουδετερότητα.

Το πλοίο μπήκε σε επιχειρησιακή ετοιμότητα στην Ελλάδα το 1826. Ήταν το πρώτο, παγκοσμίως, ατμοκίνητο πλοίο με πολεμική δράση -το πρώτο ατμοκίνητο πολεμικό που ναυπηγήθηκε ποτέ ήταν το αμερικανικό USS Demolos, το οποίο μπήκε σε λειτουργία το 1813, είχε 30 πυροβόλα, αλλά δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ σε ναυμαχία.

Υπό τις εντολές του Χέιστινγκς, η Καρτερία γρήγορα κέρδισε τη φήμη επίφοβου πολεμικού πλοίου. Μεταξύ των άλλων επιτυχημένων πολεμικών ενεργειών της, περιλαμβάνεται η επιδρομή στο λιμάνι της Ιτέας, στον Κορινθιακό Κόλπο, στις 17 ή 18 Σεπτεμβρίου 1827 (παλιό ημερολόγιο), κατά την οποία ανατίναξε ή βύθισε 4 οθωμανικά πλοία.

Σε αντίθεση με άλλα ατμοκίνητα που είχαν παραγγελθεί την περίοδο εκείνη, το ‘Καρτερία’, προσέφερε μεγάλες υπηρεσίες τα τελευταία χρόνια του Ναυτικού αγώνα της ανεξαρτησίας.

Σταμάτησε να χρησιμοποιείται μετά το 1830 λόγω της κακής κατάστασης των μηχανών του.

ΕΕ21

Περιγραφή και χαρακτηριστικά

Η Καρτερία ήταν ατμοκίνητη τροχήλατη κανονιοφόρος, κινούμενη από δύο μικρές ατμομηχανές.

Διέθετε πάντως και κατάρτι και μπορούσε να κινηθεί με πανιά. Αν και έφερε μόλις 4 κανόνια, αυτά ήταν πανίσχυρα πυροβόλα των 68 λιβρων.

Με τη βοήθεια των ατμομηχανών της, οι χειριστές της μπορούσαν να πυρώσουν τα βλήματα των πυροβόλων της, ώστε αυτά να χρησιμοποιηθούν ως εμπρηστικά.

Υποστηρίζεται από Ιστορικούς της εποχής ότι ήταν το πρώτο ατμοκίνητο πλοίο που έλαβε μέρος σε πολεμικές επιχειρήσεις.

Ως μηχανοκίνητο σκάφος αντιμετώπισε μεγάλα προβλήματα, λόγω της πειραματικής του τεχνολογίας.

Η μηχανική του κίνηση γινόταν μέσω δύο μεγάλων ροδών με πετάλια, όπως στους νερόμυλους, τα οποία βρίσκονταν στις δύο πλευρές του στη μέση του σκάφους.

Εξαιτείας κατασκευαστικού λάθους,τα πετάλια δεν έμπαιναν στο νερό ώστε να αυξάνεται η ώθηση.

Προκειμένου να αυξάνεται η ταχύτητα οι μηχανές υπερθερμένονταν, με κίνδυνο να εκραγούν.

Ένα άλλο μειονέκτημα που είχε ήταν η χρήση άνθρακα για την καύση, επειδή η καύση ξύλου δεν παρήγε επαρκή ατμό για την κίνησή του. Άρα έπρεπε να εισάγεται άνθρακας από τη Δυτική Ευρώπη.

Η «Καρτερία» ήταν ένα βαρύ μηχανοκίνητο σκάφος 233 τόνων και μήκους 25 ποδιών.

Διέθετε τέσσερα κατάρτια με μακριά ορθογώνια πανιά συν τον πρόβολο.

Στο μέσο των δύο πλευρών της είχε και δύο μεγάλους εξωτερικούς τροχούς τους οποίους κινούσε μία ατμομηχανή ισχύος 80 αλόγων.

H νέα αυτή τεχνολογία της έδινε τη δυνατότητα να κινείται με τρικυμία και αντίθετο άνεμο αναπτύσσοντας ταχύτητα τριών μιλίων ενώ η μέγιστη ταχύτητά του ήταν έξι μίλια σε ήρεμη θάλασσα.

Ήταν ατμοκίνητη τροχήλατη κανονιοφόρος κινούμενη από δύο μικρές ατμομηχανές. Διέθετε πάντως και κατάρτια τα οποία της έδιναν τη δυνατότητα να κινηθεί και με πανιά.

Υποστηρίζεται από ιστορικούς της εποχής ότι ήταν το πρώτο ατμοκίνητο πλοίο που έλαβε μέρος σε πολεμικές επιχειρήσεις ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ….!!!

Μέγιστη ταχύτητα: 7 κόμβοι. Επιπλέον είχε 4 ιστούς με ημιογική ιστιοφορία.

Μέγιστο μήκος : 25 μέτρα.

Οπλισμός :

4 πυροβόλα των 68 λιβρών

4 καρρονάδες RAIXNANS των 68 λιβρών.

Πλήρωμα : 17 Αξιωματικοί, 22 Υπαξιωματικοί, 22 Πυροβολητές και 4 μάγειροι (βοηθητικό προσωπικό).

(Φωτό: Πλοιαρχος Φρανκ Χέιστινγκς,η «ΚΑΡΤΕΡΙΑ» και το ακρόπρωρο του πλοίου, στην τεταρτη εικόνα το μεσαίο πλοίο είναι η «ΚΑΡΤΕΡΙΑ» στην ναυμαχία της Σκάλας των Σαλώνων (Αγκάλης).