Ο χώρος της εστίασης αποτελεί πολλά χρόνια ένα ιδιαίτερο κομμάτι για την Ελληνική κοινωνία και οικονομία. Μέχρι και όταν ξέσπασε η οικονομική κρίση βλέπαμε εικόνες από ταβέρνες γεμάτες και νυχτερινά μαγαζιά να έχουν “ζωή” σε σχεδόν καθημερινή βάση. Όταν ήρθε στην χώρα μας η οικονομική κρίση ο κλάδος της εστίασης βοήθησε στα μέγιστα ώστε η ανεργία να παραμείνει σε χαμηλά ποσοστά τουλάχιστον σε άτομα νεαρής ηλικίας αλλά και μεγαλύτερους συνανθρώπους μας.
Πόσοι από εμάς άραγε έχουμε συναντήσει ανθρώπους ηλικίας 50 ετών για παράδειγμα να εργάζονται ως διανομείς ώστε να συμπληρώνουν το εισόδημα τους? Πόσοι έχουμε δει νεαρά παιδιά όπως φοιτητές να σερβίρουν έτσι ώστε να συντηρούνται? Θα μου πείτε ότι ανέκαθεν αυτό γινόταν. Θα συμφωνήσω αλλά όταν ξέσπασε η οικονομική κρίση και μετά τα φαινόμενα αυτά αυξήθηκαν. Οι εκάστοτε κυβερνήσεις βλέποντας την εστίαση να προσφέρει παροχές σε πολλούς έβαζε εμπόδια . Ο ΦΠΑ άρχισε να ανεβαίνει δραματικά. Οι έλεγχοι αυξήθηκαν και τα πρόστιμα έγιναν τσουχτερά έως και δυσβάσταχτα. Ήμουν μπροστά σε περιστατικό που για ένα εμφιαλωμένο μπουκάλι νερό μετά απο έλεγχο εφορίας δόθηκε στον ιδιοκτήτη 500 ευρώ πρόστιμο.
Στο μόνο που θα συμφωνήσω είναι στο πρόστιμο για ανασφάλιστο υπάλληλο το οποίο ανέρχεται στα 10.500 ευρώ. Εξοντωτικό μέτρο αλλά η εκμετάλλευση προς τον εργαζόμενο πρέπει να σταματήσει διότι είναι πολλά τα περιστατικά που εργαζόμενοι δεν πληρώνονται και δεν λαμβάνουν ασφάλεια και ότι άλλο δικαιούνται.
Η οικονομική κρίση άλλαξε και τον τρόπο λειτουργίας των καταστημάτων και θα σας το αναλύσω. Πριν την κρίση τα νυχτερινά κέντρα διασκέδασης λειτουργούσαν έως και έξι φορές την εβδομάδα. Τώρα λειτουργούν μετά βίας δύο φορές. Οι ταβέρνες από εκεί που ήταν σχεδόν σε καθημερινή βάση γεμάτες , πλέον έχουν κόσμο Παρασκευή και Σάββατο. Ο καταναλωτής που θέλει να καταναλώσει φαγητό απ’ έξω προτιμά να καταφύγει σε φθηνές λύσεις όπως το σουβλάκι. Επίσης πολλά καταστήματα τα οποία εξυπηρετούσαν μεγάλο αριθμό πελατών όπως για παράδειγμα αίθουσες εκδηλώσεων , έχουν κλείσει , αλλά αντιθέτως βλέπουμε σχεδόν σε κάθε γωνιά να υπάρχει ένα μικρό μαγαζί και να εξυπηρετεί με υπηρεσίες πακέτου. Αυτό γίνεται διότι έτσι οι καταστηματάρχες προσπαθούν να αποφύγουν τα έξοδα που έχει ένα μεγάλο κατάστημα και έτσι τα ελαχιστοποιούν διατηρώντας ένα μικρό κατάστημα με σαφώς λιγότερες ανάγκες και έξοδα όπως υπάλληλοι και ενοίκιο.
Ας ταξιδέψουμε λίγο και ας έρθουμε στο 2020. Μετά από μια δεκαετία οικονομικής κρίσης και λιτότητας η εστίαση έχει ανταπεξέλθει και βοηθά στα μέγιστα ώστε να υπάρχει χαμηλή ανεργία. Ο αόρατος εχθρός ονόματι covid 19 μας επισκέπτεται και ζούμε καταστάσεις πρωτόγνωρες. Τέλη Φεβρουαρίου με πρόφαση την διασπορά η κυβέρνηση Μητσοτάκη με την σειρά κλείνει τα σχολεία και απαγορεύει τις καρναβαλικές εκδηλώσεις τις οποίες οι καταστηματάρχες ειδικά της επαρχίας περιμένουν πώς και πώς. Μετά το πέρας του τριημέρου της αποκριάς μπαίνει λουκέτο και στην εστίαση εκτός από τα μαγαζιά που θέλουν να εξυπηρετούν με υπηρεσίες πακέτου. Μπροστά στον φόβο του άγνωστου και στην τρομοκρατία που αναπαρήγαγαν τα ΜΜΕ πολλά καταστήματα παρέμειναν κλειστά. Η κυβέρνηση στήριξε τους υπαλλήλους με το ποσό των 543 ευρώ ανά μήνα. Τα ίδια χρήματα βέβαια πήραν και οι καταστηματάρχες αλλά δεν είχαν κάποια ελάφρυνση σε φόρους ή δημοτικά τέλη και ρεύμα. Ειδικά κατά τον πρώτο εγκλεισμό όσα καταστήματα έμειναν ανοιχτά τολμώ να πως βάσει και προσωπικών εμπειριών ότι δούλεψαν αρκετά. Φτάνουμε στον Νοέμβριο του 2020 και η κυβέρνηση ανακοινώνει πάλι εγκλεισμό ο οποίος θα έχει διάρκεια μέχρι τον Μάιο του 2021.
Βλέποντας την οικονομική ζημιά από τον πρώτο εγκλεισμό παρά πολλοί καταστηματάρχες έμειναν ανοιχτοί εξυπηρετώντας σε πακέτο. Όταν τελείωσε και ο δεύτερος εγκλεισμός η εστίαση κατάφερε να παραμείνει αλώβητη τουλάχιστον στην περιοχή την οποία διαμένω και εργάζομαι εγώ καμία επιχείρηση δεν έκλεισε. Οι απώλειες ήταν μικρές αλλά τα τραύματα που άφησαν τα lockdown ήταν βαθιά για τους καταστηματάρχες. Προχωράμε στον Σεπτέμβριο του 2021 και η κυβέρνηση τιμωρεί τους μη εμβολιασμένους και τους εξαναγκάζει να διενεργεί δύο rapid test την εβδομάδα με δικό τους κόστος. Δύο rapid test την εβδομάδα μας κάνουν οκτώ τον μήνα. Οκτώ τεστ επί δέκα ευρώ μας κάνει ογδόντα ευρώ. Ποσό μεγάλο για τους μισθούς που λαμβάνει τις σημερινές ημέρες ένας υπάλληλος.
Μετά άρχισαν τα μέτρα διαχωρισμού. Η κυβέρνηση με φασιστικά μέτρα απαγορεύει την είσοδο μη εμβολιασμένων πολιτών σε κλειστούς χώρους σε καταστήματα. Όμως αυτό δεν συμβαίνει στα καζίνο τα οποία και αυτά θα πρέπει να καταταγούν στην εστίαση διότι παρέχουν τέτοιες υπηρεσίες. Οι καταστηματάρχες πέραν από λίγες φωνές και αντιδράσεις συναινούν στον διαχωρισμό αλλά βλέπουν τον τζίρο τους να έχει πέσει κατακόρυφα. Πλέον αρχίζουν να καταλαβαίνουν ότι το μέλλον προβλέπεται δυσοίωνο. Πίστεψαν την κυβέρνηση η οποία τους άφησε στην μοίρα τους χωρίς καμία βοήθεια. Αντιθέτως τους απειλούσε με εξοντωτικά πρόστιμα αν δεν συναινούν. Μη προλαβαίνοντας να ηρεμήσει η κατάσταση από αρχές Δεκεμβρίου του 2021 , ξεκίνησε η ενεργειακή κρίση.
Βάσει προσωπικής εμπειρίας στο κατάστημα το οποίο εργάζομαι ο λογαριασμός ρεύματος από ιδιωτική εταιρεία ήρθε πέντε φορές πιο ακριβά. Οι αυξήσεις βέβαια δεν έγιναν μόνο στην ενέργεια αλλά και σε πρώτες ύλες. Θα σας αναλύσω κάποια παραδείγματα. Η συσκευασία ηλιέλαιο δέκα λίτρων πέρυσι κόστιζε δεκατρία ευρώ ενώ τώρα κοστίζει τριάντα δύο. Τα χαρτικά είδη από τρία ευρώ το κιλό έφτασαν να κοστίζουν εφτά. Το χοιρινό μέχρι στιγμής έχει σημειώσει αύξηση 30% και έπεται συνέχεια δύσκολη.
Οι καταστηματάρχες βρίσκονται μπροστά σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι και κατά τη γνώμη μου έχουν τρεις επιλογές.
1) χαμηλή ποιότητα προϊόντων
2) περικοπή μισθών
3) αύξηση τιμών
Αν ισχύσει το πρώτο και υπάρχει χαμηλότερη ποιότητα προϊόντων ο καταναλωτής δεν θα ξανα ψωνίσει διότι μετά από τόσα χρόνια κρίσης έχει μάθει να ψωνίζει ποιοτικά κατά μεγάλο ποσοστό. Αν ισχύσει το δεύτερο θα πέσει η αγοραστική δύναμη της κάθε περιοχής διότι μεγάλο ποσοστό ανθρώπων κυριολεκτικά ζει από την εστίαση. Αν ισχύσει το τρίτο , ναι μεν θα πονέσει η τσέπη του καταναλωτή , αλλά θα υπάρχει μια σταθερή ποιότητα και ο καταστηματάρχης δεν θα αναγκαστεί να κάνει περικοπές.
Μη θέλοντας να κάνω προπαγάνδα υπέρ των καταστηματαρχών θεωρώ σωστό να γίνει αύξηση τιμών σε λογικά πλαίσια πάντα. Πολλές επιχειρήσεις βρίσκονται μπροστά στον αφανισμό κινδυνεύοντας να μείνουν στον δρόμο χιλιάδες άτομα.
Μεγαλύτεροι ηττημένοι από την υπάρχουσα κατάσταση είναι πρώτον οι καταναλωτές οι οποίοι πληρώνουν την ακρίβεια σε πολλά προϊόντα. Δεύτερον οι υπάλληλοι οι οποίοι μπορεί ανά πάσα στιγμή ο μισθός τους να κοπεί ή και χειρότερα να μείνουν και άνεργοι και τρίτον οι καταστηματάρχες που φλερτάρουν με το κλείσιμο των καταστημάτων τους.
Πηγή : Γεώργιος Παναγιωτόπουλος
