Κάθε χρόνο, την εβδομάδα προ και μετά την 1η Απριλίου γίνονται σ’ όλη την Κύπρο διάφορες εορταστικές εκδηλώσεις και ομιλίες για την έναρξη του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ.
Οι περισσότεροι πανηγυρικοί λόγοι και εκδηλώσεις γίνονται την ημέρα της 1ης Απριλίου. Η 1η Απριλίου 1955 είναι η μόνη εθνική εορτή των αμιγώς Ελλήνων της Κύπρου, μια γιορτή κατά την οποία η ΕΟΚΑ, που στη συντριπτική πλειοψηφία των μελών της συμμετείχαν αμούστακα και απόλεμα παιδιά (άνδρες και γυναίκες) υπό την αρχηγία του Αντισυνταγματάρχη Γεωργίου Γρίβα Διγενή, εξανάγκασε τη Βρετανική Αυτοκρατορία να καθίσει στην τράπεζα των διαπραγματεύσεων και ν’ αναγνωρίσει την ανεξαρτησία της Κυπριακής Δημοκρατίας, χωρίς, όμως, να επιτευχθεί ο προαιώνιος σκοπός, που ήταν η Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.
Η ΕΟΚΑ είναι ό,τι πιο τίμιο και ιερό επίτευγμα έχει να παρουσιάσει στην πέραν των 8000 χρόνων ιστορία του ο κυπριακός λαός. Δυστυχώς, δεν έχουμε άλλο πόλεμο ανάλογης εμβέλειας στην Ιστορία μας. Θα ήταν παράλειψη να μην τονισθεί ότι η Κύπρος δεν προσφερόταν για τη διεξαγωγή ανταρτοπολέμου, για τους παρακάτω λόγους:
1) Λόγω του μικρού της μεγέθους (9.251 τ.χλμ.), το οποίο εύκολα ελεγχόταν από τους πέραν των 40.000 Βρετανούς στρατιώτες.
2) Το πλούσιο αστικό, υπεραστικό και αγροτικό οδικό δίκτυο επέτρεπε την ταχεία και εύκολη πρόσβαση των στρατιωτικών δυνάμεων όπου παρίστατο ανάγκη.
3) Ως υπόδουλο νησί ήταν εύκολος ο από θαλάσσης αποκλεισμός του και η απαγόρευση κάθε ενίσχυσης, καθώς και η από αέρος επιτήρηση και αναγνώριση του χώρου.
4) Η αναλογία των αντιπάλων ενόπλων δυνάμεων σε προσωπικό αλλά και σε οπλικά συστήματα ήταν τεραστία, ποσοτικά και ποιοτικά, υπέρ των Βρετανών.
5) Οι Έλληνες της Κύπρου που συμμετείχαν στον αγώνα της ΕΟΚΑ, πλην ελαχίστων, ήταν απόλεμοι και πλήρως άσχετοι με τα όπλα, τα εκρηκτικά και σαφώς ανεκπαίδευτοι στρατιωτικά.
Σ’ έναν τέτοιον αγώνα σαν αυτόν της ΕΟΚΑ με τα προαναφερθέντα χαρακτηριστικά είναι πρόδηλον ότι η Νίκη πρωτίστως ανήκει στον Αρχηγό του, που επέλεξε μια ειδική μορφή ανταρτοπολέμου την οποία προσάρμοσε στις ιδιαιτερότητες της Κύπρου, κατάφερε να αντιμετωπίσει τον εχθρό και να επιτύχει τον τελικό του σκοπό που ήταν να εξαναγκάσει τους Βρετανούς να καθίσουν στο τραπέζι των συνομιλιών. Δεν πρέπει να παραγνωρίζεται ότι ο απώτερος σκοπός της ΕΟΚΑ ήταν η Ένωσις της Κύπρου με την Ελλάδα, κάτι που οι Βρετανοί όχι μόνον ανέτρεψαν στις συνομιλίες, αλλά έβαλαν και τους συνεργάτες τους Τούρκους στη διακυβέρνηση της ΚΔ. Το τραγικότερο, όμως, είναι ότι η συντριπτική πλειοψηφία των διαφόρων ομιλητών για την 1η Απριλίου, και κυρίως αυτοί των τριών μεγάλων κομμάτων μη εξαιρουμένων και κάποιων των μικρότερων, καθώς και όλων των μελών της εκάστοτε Κυβέρνησης αποφεύγουν να προφέρουν στις ομιλίες τους τις βασικές λέξεις-κλειδιά στις οποίες εμπεριέχονται πολλά νοήματα.
Αυτές οι λέξεις είναι οι εξής:
α) ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ 1950 (του οποίου η Βουλή αποφάσισε να μη διδάσκεται η ιστορία, ούτε καν να μνημονεύεται στα σχολεία), που αποτελούσε το υπόβαθρο του αγώνα της ΕΟΚΑ, β) ΕΝΩΣΙΣ και γ) το όνομα του αρχηγού, ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΡΙΒΑΣ ΔΙΓΕΝΗΣ.
Πόσο τραγικός, για να μην πω άθλιος, γίνεται ο ομιλητής που ιστορεί ένα πολεμικό έπος το οποίο χάρισε την ανεξαρτησία σε μια χώρα και έναν λαό και αποφεύγει επιμελώς το όνομα του Αρχηγού και τον ουσιαστικό σκοπό, τη Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Επίσης πολλοί ομιλητές παραχαράσσουν την Ιστορία προσθέτοντας στις ομιλίες τους διάφορα αίολα και φαιδρά ευφυολογήματα, όπως το ότι την Κύπρο την απελευθέρωσε ο κυπριακός λαός.
Να θεωρήσουμε δηλαδή ότι ο κυπριακός λαός, ήτοι Έλληνες, Τούρκοι, Αρμένιοι, Μαρωνίτες και Λατίνοι επαναστάτησαν και κέρδισαν την ανεξαρτησία τους;
Και ερωτά αφελώς ο γράφων, με ποιον αρχηγό; Η λέξη Ένωσις, που γέμιζε όλους τους τοίχους σε πόλεις και χωριά, τι εννοούσε; Και πολλά άλλα.
Οι διάφοροι ομιλητές για τα εθνικά μας θέματα αλλά πολύ περισσότερο για την επέτειο της έναρξης του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνος της ΕΟΚΑ της 1ης Απριλίου 1955 πρέπει να είναι σοβαροί, εύτολμοι, πολύ μελετημένοι και αντικειμενικοί, αλλιώς εύκολα καθίστανται το άκρως αντίθετο των προαναφερθέντων επιθέτων.
Συνταγματάρχης ε.α. Ανδρέας Λοΐζου
